بررسی کارکرد متفاوت سوال در آزمون زبان های خارجی کنکور در ارتباط با پیشینه تحصیلی

به عنوان یکی از دغدغه های اصلی در مباحث مربوط به عدالت و اعتبار آزمون، سوال های آزمون نباید برای آزمون دهندگان با سطح توانایی یکسان ولی با پیشینه مختلف عملکردی افتراقی داشته باشد یا نسبت به یک گروه سوگیری نشان دهد. گروه آزمایشی زبان های خارجی کنکور سراسری آزمونی است که هر ساله توسط سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می شود، و آنها را برای ورود به مقاطع بالاتر تحصیلی گزینش می کند. این آزمون تاثیر زیادی روی آینده شرکت کنندگانش دارد. در این پژوهش سعی شده است که آزمون زبان تخصصی کنکور زبان که در سال 2010 (1389) برگزار شد را از نظر تحلیل افتراقی و سوگیری احتمالی به نفع شرکت کنندگان با مدرک دیپلم در رشته ای خاص بررسی کند. آزمون منتل-هنتزل و مدل یک پارامتری نظریه سوال پاسخ جهت تشخیص کارکرد افتراقی سوال ها استفاده شد. هر دو شیوه تعدادی از سوال ها را دارای عملکرد افتراقی تشخیص دادند، اما بیشتر سوال هایی که توسط آزمون منتل-هنتزل تشخیص داده شدند، درجه خفیفی از کارکرد افتراقی داشتند. سوال هایی که مدل یک پارامتری و آزمون منتل-هنتزل کارکرد افتراقی نشان دادند، مقداری متفاوت بودند، اما تمام سوالاتی که در آزمون منتل-هنتزل دارای کارکرد افتراقی متوسط و شدید بودند توسط مدل یک پارامتری هم شناخته شدند. نتایج پژوهش نشان داد که شرکت کنندگان با دیپلم تجربی نسبت به دیپلم های ریاضی و علوم انسانی عملکرد ضعیف تری داشتند، و شرکت کنندگان از رشته علوم انسانی نسبت به ریاضی بخت بالاتری داشتند. بر اساس یافته دیگر این پژوهش، خرده آزمون ها همواره به نفع یک گروه واحد از آزمون دهندگان نبودند. شرکت کنندگان با دیپلم ریاضی در بخش های دستور و ساختار جمله که موارد دستوری را می سنجیدند عملکرد بهتری داشتند، در حالی که عملکرد دارندگان دیپلم علوم انسانی در بخش های واژگان و خواندن بهتر بود. سوال های بخش خواندن که به نفع شرکت کنندگان در رشته علوم انسانی بودند، استنتاجی بودند.